Απόφραξη αρτηρίας αμφιβληστροειδούς

Η απόφραξη αρτηρίας της αμφιβληστροειδούς αναφέρεται στην απόφραξη της αρτηρίας που μεταφέρει οξυγόνο στα νευρικά κύτταρα στον αμφιβληστροειδή στο πίσω μέρος του oφθαλμού. Η έλλειψη παροχής οξυγόνου στον αμφιβληστροειδή μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρή απώλεια της όρασης.

Συμπτώματα

Η απόφραξη της αρτηρίας του αμφιβληστροειδούς συνδέεται συνήθως με ξαφνική ανώδυνη απώλεια όρασης στο ένα μάτι. Η περιοχή του αμφιβληστροειδούς που επηρεάζεται από τα αποφραγμένα αγγεία καθορίζει την περιοχή και την έκταση της απώλειας της όρασης.

Η απόφραξη της κύριας αρτηρίας στον αμφιβληστροειδή (CRAO) συχνά έχει ως αποτέλεσμα σοβαρή απώλεια της όρασης. Ωστόσο, περίπου το 25% των ανθρώπων που αναπτύσσουν CRAO έχουν μια επιπλέον αρτηρία που ονομάζεται θηλοωχρική αρτηρία (cilioretinal artery) στον αμφιβληστροειδή. 

Μία απόφραξη σε μια μικρότερη αρτηρία ονομάζεται κλαδική απόφραξη της αρτηρίας του αμφιβληστροειδούς (BRAO). Αυτή μπορεί να προκαλέσει απώλεια ενός τμήματος του οπτικού σας πεδίου. Εάν η πληγείσα περιοχή δεν βρίσκεται στο κέντρο του ματιού ή είναι σχετικά μικρή, μία BRAO μπορεί να περάσει απαρατήρητη χωρίς συμπτώματα.

Αιτίες

Η απόφραξη της αμφιβληστροειδικής αρτηρίας συμβαίνει λόγω της απόφραξης συχνά με έμβολο (μικρό κομμάτι χοληστερόλης που εμποδίζει τη ροή του αίματος) ή θρόμβο. Η απόφραξη της αρτηρίας του αμφιβληστροειδούς μπορεί να είναι παροδική και να διαρκεί μόνο μερικά δευτερόλεπτα ή λεπτά, αν η απόφραξη ανασταλεί και αποκατασταθεί η ροή αίματος στον αμφιβληστροειδή ή μπορεί να είναι μόνιμη.

Οι συνήθεις παράγοντες κινδύνου περιλαμβάνουν:

• Παθήσεις της καρωτιδικής αρτηρίας
• Αθηροσκλήρωση 
• Τεχνητές καρδιακές βαλβίδες 
• Όγκοι στην καρδιά (μυξώματα)
• Μη φυσιολογικοί καρδιακοί ρυθμοί όπως κολπική μαρμαρυγή
• Διαβήτης
• Υψηλή πίεση του αίματος
• Ενδοφλέβια χρήση ναρκωτικών
• Γιγαντοκυτταρική αρτηρίτιδα
• Διαταραχές που συμβάλλουν στον σχηματισμό θρόμβων αίματος, όπως η δρεπανοκυτταρική νόσο
• Χρήση αντισυλληπτικών από του στόματος
• Η ομοκυστινουρία (μια κληρονομική διαταραχή που εμποδίζει το σώμα σας να επεξεργαστεί το αμινοξύ μεθειονίνη. Αυτό οδηγεί σε υπερβολική συσσώρευση ομοκυστεΐνης στο αίμα και τα ούρα)
• Εγκυμοσύνη
• Ανωμαλίες αιμοπεταλίων

Οι περισσότεροι ασθενείς με απόφραξη της αρτηρίας του αμφιβληστροειδούς είναι άνω των 60 ετών και είναι συχνότερα άνδρες από γυναίκες. Μόνο 1% έως 2% των περιπτώσεων αφορούν και τα δύο μάτια.

Διαγνωστικός έλεγχος

Η CRAO διαγιγνώσκεται συνήθως με εξέταση του αμφιβληστροειδούς, ο οποίος παρουσιάζει μια «κερασοχροη κηλίδα», όπου το κέντρο της ωχράς κηλίδας εμφανίζεται κόκκινο, με τον περιβάλλοντα αμφιβληστροειδή ωχρό λόγω έλλειψης ροής αίματος. Η BRAO εμφανίζεται ως περιοχή επιφανειακής λεύκανσης του αμφιβληστροειδούς κατά μήκος του αποφραγμένου αγγείου

Η λεύκανση του αμφιβληστροειδή γενικά διαρκεί 4 έως 6 εβδομάδες πριν υποστρέψει. Η αγγειογραφία φλουορεσεΐνης (FA) παρουσιάζει καθυστέρηση στην πλήρωση των αρτηριών του αμφιβληστροειδούς. Η τομογραφία οπτικής συνοχής (OCT) παρέχει λεπτομερείς εικόνες του κεντρικού αμφιβληστροειδούς και δείχνει οίδημα στα εσωτερικά στρώματα του αμφιβληστροειδούς στην προσβεβλημένη περιοχή, η οποία με την πάροδο του χρόνου ατροφεί, και καθίσταται πολύ λεπτότερη από την κανονική.

Θεραπεία και πρόγνωση

Δυστυχώς, δεν υπάρχει κλινικά αποδεδειγμένη θεραπεία για την CRAO. Μπορούν να χρησιμοποιηθούν αρκετές θεραπείες που περιλαμβάνουν:

• Παρακέντηση προσθίου θαλάμου (αφαίρεση του υγρού από το μπροστινό μέρος του ματιού με βελόνα μικρού διαμετρήματος) για να μειωθεί η ενδοφθάλμια πίεση και να απομακρυνθεί το έμβολο
• Μείωση της ενδοφθάλμιας πίεσης με φαρμακευτική αγωγή
• Οφθαλμικό μασάζ με τον αντίχειρα για να απομακρυνθεί ο θρόμβος

Ωστόσο, για να είναι οποιαδήποτε θεραπεία δυνητικά αποτελεσματική στην CRAO, πρέπει να εφαρμοστεί σε σύντομο χρονικό διάστημα, πιθανώς μέσα σε 4 έως 6 ώρες μετά την έναρξη των συμπτωμάτων. Δυστυχώς, καμία από αυτές τις θεραπείες δεν έχει αποδειχθεί ότι βελτιώνει τη φυσική ιστορία της νόσου.

Έχει επίσης δοκιμαστεί η θρομβολυτική θεραπεία, χορηγούμενη είτε ενδοφλέβια είτε απευθείας μέσω της οφθαλμικής αρτηρίας, αλλά οι κλινικές δοκιμές δεν έχουν δείξει ότι αυτή η θεραπεία είναι αποτελεσματική.

Μια σημαντική πτυχή της διαχείρισης της απόφραξης της αρτηρίας του αμφιβληστροειδούς είναι ο γιατρός σας να εντοπίσει και να διαχειριστεί παράγοντες κινδύνου που μπορεί να οδηγήσουν σε άλλες αγγειακές παθήσεις. Οι παράγοντες κινδύνου για το CRAO είναι οι ίδιοι παράγοντες κινδύνου αθηροσκληρυνσης όπως για τον εγκεφαλικό επεισόδιο και τις καρδιακές παθήσεις. Οι εξετάσεις είναι σημαντικές για να προσπαθήσουμε να εντοπίσουμε την πηγή του θρόμβου από άλλο μέρος του σώματος. Αυτές οι δοκιμές περιλαμβάνουν:

• Υπερηχογράφημα καρωτίδας για να διαπιστωθεί εάν υπάρχουν καρωτιδικές πλάκες
• Καρδιακή υπερηχογραφία για την αναζήτηση νόσου στις καρδιακές βαλβίδες
• Ο γιατρός μπορεί επίσης να ζητήσει μια μέτρηση του ρυθμού καθίζησης του αίματός σας και μια βιοψία κροταφικής αρτηρίας που μπορεί να είναι χρήσιμα σε περίπτωση υποψίας γιγαντοκυτταρικής αρτηρίτιδας.

Η απώλεια όρασης στην CRAO είναι συνήθως σοβαρή. Η απώλεια οπτικού πεδίου στη BRAO είναι συνήθως μόνιμη, αλλά η κεντρική οπτική οξύτητα μπορεί να ανέλθει σε 20/40 ή καλύτερα στο 80% των οφθαλμών.

Ο σχηματισμός νέων αιμοφόρων αγγείων του αμφιβληστροειδούς ή της ίριδας, τα οποία είναι επιρρεπή σε αιμορραγία είναι μια σπάνια επιπλοκή που παρατηρείται μετά από CRAO ή BRAO. Η ανάπτυξη αυτών των αγγείων μπορεί να μειώσει περαιτέρω την όραση προκαλώντας αιμορραγία του υαλοειδούς και γλαύκωμα. Εάν συμβεί αυτό, η θεραπεία με φωτοπηξία λέιζερ χρησιμοποιείται για τη δημιουργία εγκαυμάτων στην περιοχή της αποκλεισμένης αρτηρίας για να προσπαθήσει να μειώσει τη ζήτηση οξυγόνου στον αμφιβληστροειδή και έτσι να σταματήσει την ανάπτυξη των ανώμαλων αιμοφόρων αγγείων.

Στην περίπτωση αυτή μπορούν επίσης να χρησιμοποιηθούν ενδοφλέβιες ενέσεις φαρμάκων αντι-VEGF όπως Avastin® (bevacizumab), Lucentis® (ranibizumab) ή Eylea® (aflibercept).